Spaghetti z sosem pomidorowym – symbol włoskiej kuchni

Smakowity makaron polany aromatycznym sosem pomidorowym, przyprawiony odrobiną oliwy z oliwek oraz listkiem świeżej bazylii, jest chyba najbardziej znanym na świecie daniem kuchni włoskiej. Kiedy myśli się o kulturze kulinarnej Italii, pierwszą rzeczą, która przychodzi do głowy, jest makaron (pasta). Obraz ten dominuje w powszechnej świadomości, przekładając się fakt, iż pasta jest uznawana za najbardziej klasyczny przykład potrawy kuchni śródziemnomorskiej.

Makaron ma bardzo długą historię. Jej początki sięgają czasów Etrusków, którzy znali go już w I w. p.n.e. W czasach rzymskich jedzenie makaronu stało się powszechnym przyzwyczajeniem kulinarnym, przy czym mowa tu o świeżej paście, przyrządzanej do zjedzenia „od razu”. Z kolei około X wieku ludy Wschodu rozpowszechniły zwyczaj przygotowywania suchego makaronu, który szybko doceniono w Italii.

Pierwsze wzmianki o spaghetti pochodzą natomiast z XII wieku. Wspominał o nim w swoich zapiskach pewien arabski podróżnik. Dotarł on na Sycylię, w okolice miasteczka Trabia, położonego niedaleko Palermo, którego mieszkańcy przygotowywali makaron w postaci długich nitek, zwijanych w gniazdka. Ten typ pasty był rozpowszechniony w całym rejonie Morza Śródziemnego.  Nazwa „spaghetti” pojawiła się jednak dużo później, około 1800 roku. Wcześniej wspomniany rodzaj makaronu zwany był „maccheroni” albo „vermicelli”.

Kiedy makaron połączył się z sosem?

Oczywiście zwyczaj podawania makaronu w towarzystwie sosu pomidorowego, nie jest tak stary, jak sama pasta. Pomidory dodarły bowiem do Europy dopiero w XVI wieku i przez długi czas były traktowane jako rośliny ozdobne. Uznawano bowiem, że są one szkodliwe dla zdrowia oraz ciężkostrawne. Stąd przez wieki pastę podawano – zgodnie ze średniowiecznym zwyczajem – z dodatkiem oliwy z oliwek, sera lub masła. Dopiero pod koniec siedemnastego stulecia, kiedy wielu mieszkańcom Starego Kontynentu doskwierał głód, zaczęto jeść pomidory, przerobione na gęsty sos. Z czasem zagościł on na dobre w europejskiej kuchni jako dodatek do mięs, które od zawsze chętnie podawano w towarzystwie zawiesistych polewek czy kremów.

Pierwszym świadectwem pomysłu na podawanie makaronu z sosem pomidorowym datowane jest na 1839 rok, kiedy to sławny Ippolito Cavalcanti w swojej książce kucharskiej zamieścił przepis na takie właśnie danie. Od tego momentu popularność spaghetti z sosem pomidorowym stale rosła, stając się od XIX w. nie tylko symbolem włoskiego Południa, ale całej Italii.